Vrouwentrots, het hele verhaal

Bestaat uit twee delen.

Direct naar deel 2? Vrouwentrots AFSLAG ’14 lees je hier

DEEL 1

STRALEN, STRIJDEN, VOEDEN & VERLEIDEN

Iedereen wens ik het toe, het warm samenzijn met vrouwen waarin we lachen, door elkaar heen praten, eten en drinken, bekvechten, luisteren, kwetsbaar mogen zijn, elkaar aanmoedigen, mogen huilen en delen.  Dit samenzijn is de inspiratiebron voor het kunstproject ‘Vrouwentrots’.  

In de zomer van 2011 nodig ik vrouwen uit in mijn atelier om een borstafdruk te maken. Ik wil de afdrukken verwerken in schilderijen, als bezegeling van de onderlinge vriendschapsband. De borstafdrukken staan voor vrouwelijkheid, schoonheid, solidariteit en intimiteit.

Op groot formaat, 100 x 150 centimeter, prepareer ik ondergronden. De uitstraling moet zijn zoals de huid; opgeplakt rijstpapier en kleur moeten dat bewerkstelligen. Ik deel de ondergrond in vlakken om ritmes te ontwikkelen en structuur te vormen. Zwarte blockprint verf is de kleur waarmee ik de afdrukken ga maken. Op mijn ezel plaats ik het eerste grote doek.

Vrouwentrots

STRALEN

Woensdagavond, eerste sessie met zeven vrouwen, de jongste veertien, de oudste de tachtig gepasseerd. De vrouwen praten, settelen en ik begin. De verfroller kleurt zwart en nog wat onwennig rol ik de eerste borst in en maak afdrukken. Dan volgen de reacties: oh’s en ah’s.

De verwondering over de ronding, vorm, formaat, gelijkenis met vruchten, met ogen, spiegeleitjes, puntmutsjes. Iedereen is verrast door de afdruk van de eigen borst. Bijzonder is de afwezigheid van gêne en het gemak van ‘shirtje-hemdje-beha uit’. Zwart alleen volstaat niet. Ik grijp ook naar andere kleuren: knalrood, zachtroze, oranje, zelfs wit.

Tijdens één van de sessies komt er een kennis uit Costa Rica. Als ze boven aan de trap van het atelier verschijnt, het grote werk met de afdrukken ziet, roept ze; ’ooohhhhh, solidaridad de las mujeres’! Ik spreek geen Spaans, de meesten van de aanwezige vrouwen niet maar feilloos begrijpen we wat ze bedoelt. Dat is een prachtige titel voor een van de werken!

En zo groeit het verhaal over borsten, en krijgt het een eigen dynamiek. Bijvoorbeeld in ‘Melody’, zwierig en ritmisch als een muziekstuk. Een ander werk, rode afdrukken op een strak witte ondergrond geeft ons mee dat we allemaal even belangrijk zijn. ’We All Count’ noem ik dat schilderij. We stralen op het werk, zijn trots en de energie spat eraf.

STRIJDEN

Het verhaal gaat verder dan schoonheid, het verdiept zich. Confronterend is een leeg stukje in de borstafdruk op de plek waar een tumor heeft gezeten; nu een lege ruimte, onderbreking in de afdruk. Op de borst zelf valt het deukje niet op maar wel in de verf. Zo sluipt borstkanker het project binnen, ook in mijn sessies.

Ik hoor vrouwen met elkaar praten over wat ze meemaken en elkaar informeren over behandeltrajecten. Ik zie de littekens, de vervormingen, reconstructies. Ik ben een betrokken aanschouwer. Ik aanvaard dankbaar de openheid en mededeelzaamheid van de vrouwen. Er is verdriet, onmacht maar gelatenheid kom ik bij geen van hen tegen. Ik voel strijdbaarheid, wilskracht en heel veel optimisme. Er is humor en hun zelfspot maakt het voor mij makkelijker om met hen mee te leven. Ik kon van te voren niet inschatten dat borstkanker mij emotioneel zo zou raken. Met enkele vrouwen ben ik daarom door gegaan. Zij hebben zelf borstkanker en een van de vrouwen heeft haar dochter aan borstkanker verloren.

Dan, in die periode, belt mijn zus. Ze vertelt me dat ook zij borstkanker heeft. Ik huil en snotter 24 uur in mijn zakdoek. Over snot en tranen druk ik haar borsten af. Later noem ik dat deel ‘Tranen in mijn zakdoek’. Borstafdrukken in hagelwitte, gestreken en gesteven zakdoeken. Sommigen voorzien van tekst, als bezwering, sommigen met bloemen, als verzachting. Madelieven bedekken de littekens… maken ze mooier. En zo zijn de zakdoeken, elk met een eigen verhaal, van buiten prachtig om te zien maar eronder liggen tranen.

VOEDEN

Een andere avond brengt mij een maxi cosi met een hongerige baby. Ze gaat van haar moeder over in de armen van andere vrouwen en ze blijft vertederend lachen.

Voor even mag ik haar moeder lenen en krijg ik de eerste afdruk van een voedende borst. Later krijg ik meer jonge moeders. Een vierluik ontstaat op de basiskleuren van het land van melk en honing. De moederborst die voedt, troost, warmte en geborgenheid biedt.

VERLEIDEN

Diep rood en zwoel wordt een groot werk met een stel jonge vrouwen. Het uitgangspunt is het sensuele. Borsten die verleiden, flirten, bedekt worden of juist ontbloot.

Op het atelier hebben we plezier en vrolijk ‘half bloot’ stappen de dames in mijn atelier rond. Opgewekt laten ze de ene na de andere borst inrollen en afdrukken. Prachtig en warmbloedig. Afdrukken als vurige kussen: Red, hot en spicy!

Uiteindelijk werken 67 vrouwen mee en samen drukken we meer dan duizend keer een borst af. We hebben gepraat, gelachen, verteld, geroddeld, geluisterd, gefluisterd, gefilosofeerd, de wereld verbeterd, geklonken, gedeeld en gewerkt. Precies zoals vrouwen doen als ze samen komen. Heerlijk was de samenwerking en ik ben enorm trots op de ontstane kunstwerken en trots op al die vrouwen en hun vrouwenschoon!
 
November 2013

NASCHRIFT

Met het onderstaande had ik geen rekening gehouden; ik heb me immuun gewaand, niet vatbaar of ontvankelijk. In de praktijk blijkt dat elk mens kanker kan krijgen. Dus waarom ik niet.

1 april ‘14 bevolkingsonderzoek naar borstkanker
8 april telefoon van mijn huisarts over mogelijke afwijking in borstweefsel
10 april mammografie, echografie, biopt, voorlopige uitslag
11 april definitieve uitslag; borstkanker.
30 april operatie
10 juni start bestraling
23 juli start chemokuur
8 december start hormoonkuur tot medio december 2019

Kanker is rauw en meedogenloos nu het mijn eigen lijf en leven aanvreet.
Vrijwel onmiddellijk na de diagnose start ik het vervolgproject AFSLAG ’14.
Tekenen, schrijven en schilderen. Nu over mijzelf!